maandag 24 december 2012

Het comfort van de cornervlag


Wachtend voor het stoplicht kijk ik uit op het voetbalveld van de plaatselijke KVVA aan de overkant van de weg. De wedstrijd is net afgelopen. Op de achtergrond sjokken de godenzonen in spe terug naar de kleedkamer. Op de voorgrond loopt een grensrechter met een cornervlag onder de arm. Op weg om ook de andere cornervlag op te halen.

Het is een week na het afschuwelijke incident in Almere. Inmiddels strijden vooroordelen om elkaars voorrang. Zowel binnen als buiten de lijnen.Voetbal is een volksport. Voetbal is emotie.  Over voetbal heeft iedereen een mening. Zowel binnen als buiten de voetbalwereld. Zelfreflectie is vaak ver zoek.  Ieder op zoek naar het eigen gelijk. Opererend in de eigen comfortzone. Nog niet gewend zich te verhouden tot veranderende maatschappelijke omstandigheden. Met voetbal alleen kom je er niet meer. Als voormalige voetbalbestuurder heb ik dit de afgelopen 10 jaar als geen ander ondervonden. Voetbalverenigingen zijn geen primitive isolates. Met een strenger straffen. Een minuut stilte. Acties tot meer meer respect. Hoe nobel het streven. "Je"  komt er niet mee weg. Wat dan wel?

Voorop gesteld. Voetbalverenigingen zijn fatastische organisaties. In staat om hun leden elke week weer een programma aan te bieden. Gerund door vrijwilligers. Optredend als waakhond over het inbruikeleen verkregen maatschappelijke vastgoed. Hoezo accommodatieloos welzijnsbeleid? Zelfsturende burgers. Programmeren voor een brede doelgroep. Menig gesubsidieerde maatschappelijke organisatie met bezoldigde professionals kan daar een voorbeeld aan nemen.

Het dilemma is dat de organisatorische inzet van de  gemiddelde voetbalvereniging niet meer toereikend is. De overheid trekt zich in toenemde mate terug uit buurten en wijken. Buurthuisvoorzieningen sluitend. Professionals weggesaneerd. Maatschappelijke vraagstukken komen daarmee sneller een vereniging binnenzetten. De druk op de organisatie neemt toe. Met het organiseren van een potje voetbal kom je er niet meer. Zoekend naar een nieuwe  rol met een passende invulling. Voetbal niet langer een doel opzich, maar een middel om maatschappelijke vraagstukken op te pakken. Kom daar maar eens om.

Toch ligt het voor het oprapen. Haal in de eerste plaats voetballende leden uit hun comfortzone. Vrijwilligers lopen zich veelal uit de naad om de ‘ godenzonen’ het naar de zin te maken. De veters worden nog net niet gestrikt. Als ze zich al niet het mannetje voelen creeeren verenigingen dit zelf wel. Met het risico van ongewenst gedrag van dien. Trap niet in de valkuil van de ultieme vrijwilliger. Die bestaat niet meer. Vrijwilligerswerk doe je namelijk niet voor de vereniging maar voor jezelf. Omdat je het leuk vindt. Voer daar als vereniging gericht beleid op. Laat alleen leden toe waarvan de ouders actief mee doen bij de club. Maar er is meer. Zoek als vereniging de verbinding in de wijk met jongerenwerk, met de scholen, de wijkagent. De wereld van een jeugdlid is groter dan die van een voetballer in het weekend. Het is niet de vraag of maar hoe je als vereniging moet samenwerken met andere maatschappelijke organisaties. Problemen op het veld zijn de spiegel van maatschappelijke onverschilligheid en onverdraagzaamheid. Probeer dit voor te zijn.

Tot slot de overheid en de KNVB. Lokale overheden financieren aan de lopende band kunstgrasvelden en sportaccommodaties. Daarna gaat veelal de deur dicht bij de vereniging. Sociaal return of investment? Blijkbaar nooit van gehoord. Lokale overheden mogen best wat terugvragen aan een sportvereniging voor een investering van een paar ton in een kunstgrasveld. Wat denkt de vereniging terug te  doen voor de wijk de buurt? Er is meer dan voetbal. Dit laatste is door de KNVB als slogan verheven om met een gelijknamig programma de verruwing op en rond het veld tegen te gaan. Tot nu toe is dit allemaal veel te marginaal gebleken. Nieuwe vraagstukken vragen om een nieuwe structurele aanpak. Het verleden heeft dit bewezen. De KNVB en de betaald voetbalorganisaties zijn uitstekend in staat gebleken om eind vorige eeuw het hooliganisme uit de stadions te verdrijven. Herpositionering van het voetbalbedrijf met al zijn glamour en glitter. Roem voor velen, rijkdom voor enkelen. Met een succesvol doorontwikkelen van nieuwe bedrijfs- en verdienmodellen in de voetbalwereld. Uitstekend allemaal. Maak als KNVB nu ook eens serieus werk van de maatschappelijke rol van de voetbalverenigingen met hun 1,2 mln. leden. Dat is pas de uitdaging van deze eeuw. Benieuwd wie na de winterstop de cornervlaggen opruimt.